Święto Narodowe Trzeciego Maja, to polskie święto państwowe obchodzone 3 maja w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791, ustanowione w 1919 roku i ponownie w 1990. Dzień ten jest dniem wolnym od pracy. 3 maja 1791 roku uchwalono drugą po korsykańskiej konstytucję w nowożytnej Europie, a na świecie trzecią po amerykańskiej. Wyprzedziła między innymi konstytucję francuską.
Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788 roku. Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791 roku. Począwszy od 2007 roku 3 maja jest również świętem narodowym Litwy. W czasie obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia konstytucji 3 maja 1792 roku wokół Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, których zabrakło w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792. W okresie zaborów Polski celebrowanie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Polacy, którzy odważyli się obchodzić publicznie to święto byli surowo karani przez policję. W 1892 roku za złożenie bukietu fiołków w rocznicę Konstytucji 3 maja aresztowany przez tajną policję rosyjską został w Warszawie nauczyciel Stanisław Mieczyński po czym wysłano go za ten czyn na trzyletnią zsyłkę do Odessy. Obchody rocznicy konstytucji 3 maja były organizowane także w skupiskach Polonii, między innymi w Chicago.
Po odzyskaniu Niepodległości w 1918 roku, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919 roku. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946 roku, kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję.
Święto to zostało oficjalne zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy. Dopiero w roku 1981 roku ponownie władze świętowały to historyczne wydarzenie – świadczą o tym gazety codzienne z tego czasu, między innymi Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy. Tym samym w roku 1981 pierwszy raz po wojnie – i zaznacza to „Głos Robotniczy” z wydania 1-3.05.1981 – świętowano rocznicę Uchwały Majowej.
Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 roku (weszła w życie 28 kwietnia). Pierwsze uroczyste obchody święta 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym w 1990 roku odbywały się w obecności prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.
mk