Rabacja, masowa zbrodnia sprzed  178 lat wydaje się wydarzeniem na tyle odległym, że nie może obecnie budzić większego zainteresowania. Jednak Jakub Szela w rozpowszechnionym stereotypie przywódca rabacji jest ciągle wykorzystywany do promowania politycznej lewicowej narracji. Świadczy o tym nagroda „Nike” przyznana w roku  2019 książce  Radosława Radka pt. „Słowo wtóre o Jakubie Szeli …”, czy też promowana przez środowisko tygodnika „Polityka”, wydana w roku 2023 „Panów Piłą – trzy legendy o Jakubie Szeli” Ryszarda Ramka.  

Do tych publikacji i dziesiątków innych, powielających stare stereotypy propagandy ”zaborcy austriackiego”, a kontynuowane w propagandzie okresu PRL-u, odnosi się nowo wydana we wrześniu 2024 publikacja: „Konstanty Słotwiński na tle rabacji i powstania 1846”,  autorstwa Stanisława Wójciaka. Na tych 155 stronach przytoczone tu zostały podstawowe fakty opisujące rabacje, co zostało potwierdzone naukowymi rekomendacjami tej publikacji.

Kim był tytułowy Konstanty Słotwiński?  To były dyrektor „Ossolineum” lwowskiego, który ogromnie umocnił tą instytucje tak ważną dla naszej kultury narodowej, autor wielu cennych publikacji naukowych, wieloletni więzień polityczny „Austriaków”. Całe swoje życie poświęcił walce o odrodzenie Polski oraz pracy nad polepszeniem doli chłopów. Właśnie to że był Polakiem i tak ofiarnie wspomagał poddanych spowodowało że decyzją starosty tarnowskiego Josepha Breindla został zamordowany przez ludzi Jakuba Szeli, w czasie rabacji. Właśnie czym była rabacja, jakie są fakty  dotyczące J. Szeli i rzeczywistego kierownictwa rabacji możemy się dowiedzieć z tejże publikacji. Autor podjął próbę całościowego opisu sytuacji politycznej pierwszej połowy XIX w. i polityki ówczesnego kanclerza Austrii Klemensa Metterlicha, której apogeum to właśnie koszmarna rabacja, która objęła obecne powiaty Dębicki, Tarnowski i okoliczne.

Autor stawia pytanie, czy możemy obecnie nie zauważać kontynuacje procesu mitologizacji szczególnego zbrodniarza i narodowego zdrajcy J. Szeli?  Czy można pozostawiać w mroku zapomnienia ok. 1300 krwawych ofiar starosty tarnowskiego J. Breindla, który posłużył się ograniczonym, analfabetą, zbrodniarzem Jakubem Szelą do zainicjowania masowego wyrzynania w okolicach Tarnowa i Dębicy wszystkich o polskiej tożsamości, w tym szlachty, księży, dzieci.

Aby odpowiedzieć  na te pytania autor przypomina podstawowe fakty historyczne, tworzące ówczesną sytuację w Europie, ale także główne postacie które wykreowały tą absolutnie szczególną zbrodnie urzędniczą jaką była rabacja. A to powinno pozwolić przywrócić pamięć ofiar rabacji,  tak pięknych postaci jaką był Konstanty Słotwiński, Stanisław Bogusz i wielu innych, wymordowanych w czasie rabacji. Także ich mordercy, nominalny przywódca rabacji Jakób Szela, ten który zorganizował rzeź rabacyjną to jest starosta J. Breindl i  wielu jego gorliwych urzędników policyjnych takich jak komisarz Joachim Chomijski powinny być, nawet po tych wielu wielu latach moralnie osądzeni.  

Dobrze będzie zaznaczyć, że pierwsze wydanie tej pozycji było współfinansowane przez Powiat Ropczycko-Sędziszowski.

red.

Ostatnio ukazało się opasłe tomisko (765 stron), autorstwa Ryszarda Pajury, z podtytułem "Druga wojna światowa w Dębicy i powiecie dębickim". Temat konspiracji okresu okupacji na terenach obecnych powiatów Dębickiego i Ropczycko-Sędziszowskiego jest już obszernie opisany i udokumentowany, także mamy wiele opisów "zagłady Żydów na tym terenie". Jednak sięgnąłem po tą lekturę, by przeżyć niemałe rozczarowanie. Nie potrafię odpowiedzieć na pytanie, co to ma być?. Jakieś luźne dywagacje autora, ale w kontekście znanych osób i opisanych tragedii i wydarzeń politycznych, także tych miary światowej. Wszystko to często pomieszane, z rożnymi przeinaczeniami i błędami, ale dość konsekwentnie podporządkowane tezie: Polacy mieli znaczący udział w holokauście, a wątek w tej księdze symbolizuje Wilhelm Jaki. Bo nie tylko mamy tu rozdział:" Wilhelma Jakiego polowanie na Żydów", ale jeszcze w 23 innych miejscach posłużono się tym nazwiskiem, w tym samym kontekście. A kim to był W. Jaki, ten wg. R. Pajury "patologiczny antysemita". Wilhelm był synem legionisty, po maturze we Lwowie, ukończeniu szkolenia ppor rezerwy. Od roku 1937 w policji, w roku 1939 w Warszawie. W pierwszym okresie okupacji w Warszawie kontynuując służbę w policji został zaprzysiężony w konspiracji,  i służbowo przeniesiony do Dębicy. Tutaj nadzorował prace "posterunku policji" w Wielopolu Skrz. Jednocześnie jeden najcenniejszych "konspiratorów AK", pseudonim "Korab", który w sierpniu 1944 przechodzi wraz z bronią i pozostałymi "policjantami zaprzysiężonymi w AK" na Kałużowkę. Tam uczestniczy w walkach jakie tu się toczyły, często wskazuje się, że to on kierował toczącą się walką. "Korab" bardzo wysoko ceniony przez dowódctwo konspiracji na tym terenie, Adama Lazarowicza, Ludwika Marszałka, Karola Chmiela. Po wojnie aresztowany przez UB, skazany na karę śmierci, ostatecznie zamienioną na dożywocie. Wyszedł z więzienia na wskutek starań rodziny, po 18 latach ze zmarnowanym zdrowiem, zmarł w Ropczycach na serce. Tenże człowiek tak zasłużony dla konspiracji AK, który przeszedł najcięższe UB-ckie śledztwo, przesiedział w więzieniu wiele lat, tu zostaje przedstawiony jako patologiczny antysemita, zgodnie z niemiecką tezą, że AK to byli antysemici, oraz propagandą z czasów PRL-u, że granatowi policjanci (przedwojenni), no to faszyści. Takich starych tez, będących powieleniem materiałów propagandowych z czasów PRL-u, tu znajdziemy prawie w każdym rozdziale. Całość mogę podsumować, że to jest dobry przykład tego, jak nie należy pisać książek, które z założenia czerpią z historii i dotyczą ludzi którzy ją tworzyli.

Stanisław Wójciak

 Z przyjemnością informujemy że ukazała się kolejna publikacja wydawnictwa z zakresu historii regionu. Wydawnictwo "SOLID Ropczyce" wydało książkę pt. „Kpt Karol Chmiel „Grom”, por. Stanisław Dydo „Steinert” Żołnierze Niezłomni”. Książka w sposób przystępny przybliża młodym czytelnikom te postacie, w szerszym kontekście politycznym, w jakim znalazła się konspiracja AK-owska oraz WiN po zakończeniu II wojny światowej. Tragiczne życiorysy tych dwóch "żołnierzy wyklętych" uzupełnia przypomnienie zbrodniczej działalności UB, w tym lista tortur do jakich dopuszczano się wówczas na więzieniach politycznych. Publikacja zawiera rozdział ze zdjęciami dotyczącymi głównych bohaterów, ale także przypominającymi ważne miejsca dla historii walki o Niepodległość. Książka ta jest także do pobrania tutaj: Kpt Karol Chmiel „Grom”, por. Stanisław Dydo „Steinert” Żołnierze Niezłomni.
„Kpt Karol Chmiel „Grom”, por. Stanisław Dydo „Steinert” Żołnierze Niezłomni” stron 116, nakład 700 szt. Wydawnictwo SOLID- Ropczyce 2022

 Książka ta jest elementem realizowanego projektu Ministerstwa Obrony Narodowej, w ramach którego wykonany został mural im poświęcony, oraz zrealizowany 15. minutowy film edukacyjny, także do obejrzenia oraz pobrania pod zakładką VIDEO.
opr.SW

Obchodzony w tym roku jubileusz 660-lecia uzyskania praw miejskich przez Ropczyce zbiegł się z ukazaniem publikacji pt.: ''Szkic historii miasta, fary i kościołów Dekanatu Ropczyce''. Jej autorem jest Stanisław Wójciak, a wydawcą Wydawnictwo ''SOLID''. Autor w sposób bardzo przystępny omawia historię miasta, parafii i dekanatu Ropczyce. Jak zaznaczono we wstępie, po umieszczeniu tablicy z historią fary w przedsionku tego kościoła oraz wersji bardziej szczegółowej w gablocie na placu przykościelnym, jest to kolejne działanie mające spopularyzować znajomość historii miasta w kilku aspektach. Tak więc na 70 stronach znajdujemy m.in: historię miasta, historię fary, opis historii plebanii i domu parafialnego, opis ropczyckich cmentarzy, historię ropczyckich szkól i przytułka, historię Sanktuarium NMP i tych nieistniejących dawnych ropczyckich kościołów, listę ropczyckich proboszczów i księży pochodzących z Ropczyc, a także opis ropczyckich kapliczek i krzyży monumentalnych. Bardzo ciekawy jest także rozdział ze starymi zdjęciami m.in. pokazującymi kościół po zbombardowaniu w roku 1939, nieistniejący ropczycki ratusz i dom królewski. Można by powiedzieć "lektura dla wszystkich", dla których historia swojego miasta i swojej parafii budzi zainteresowanie. Książka do nabycia w księgarni "Nova" oraz kiosku parafialnym. Miłej lektury.