Dziś, tj. 27 grudnia 2021 roku, po raz pierwszy obchodzimy nowe święto państwowe: Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Sejm jednogłośnie ustanowił je „w hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918 – 1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej”. Projekt ustawy wniósł do Sejmu prezydent Andrzeja Dudy, a inicjatywa ustawodawcza była odpowiedzią na apele lokalnych społeczności i władz samorządowych z terenu Wielkopolski.

Święto obchodzone jest w dniu rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego – zwycięskiego zrywu, którego znaczenia dla długiego i niełatwego procesu odzyskiwania przez Polskę niepodległości nie sposób przecenić.

„Można stwierdzić, że nie byłoby II Rzeczypospolitej w znanym nam kształcie, a być może w ogóle nie mogłaby ona przetrwać, gdyby nie zryw Wielkopolan. Nie sposób przecież wyobrazić sobie wolną Polskę bez kolebki naszej państwowości – i to zarówno ze względu na jej dziedzictwo historyczne i kulturowe, jak również z przyczyn strategicznych, militarnych i gospodarczych” – napisał prezydent Duda w uzasadnieniu projektu. Jak podkreślił, Powstanie było „najdobitniejszym wyrażeniem woli przynależności do odrodzonej Rzeczypospolitej przez społeczność dzielnicy poznańskiej, a zarazem stanowiło zwieńczenie 125 lat, a w północnej części regionu aż 146 lat germanizacji ze strony pruskich zaborców, pielęgnowania narodowej tożsamości i nadziei na odzyskanie własnego państwa, a przede wszystkim wielkiego wysiłku pracy organicznej”.

 

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. Celem powstańców był powrót ziem dawnego zaboru pruskiego wchodzących w skład Prowincji Poznańskiej do Polski, która w tym czasie odzyskiwała i umacniała niepodległość. Walki rozpoczęły się dzień po przybyciu do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego, powracającego do Polski z emigracji. Owacyjnie witany przez licznie zgromadzonych mieszkańców mąż stanu 26 grudnia wygłosił przemówienie z okna hotelu Bazar. Zdopingowało ono Polaków do podjęcia walki. Okazja nadarzyła się dzień później, kiedy to prowokacyjny przemarsz zorganizowali Niemcy, zrywając w jego trakcie polskie sztandary i chorągwie. W kolejnych dniach walki objęły kolejne tereny Wielkopolski. Powstańcy wywodzili się w olbrzymiej mierze z Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego – struktury przygotowującej się do walk jeszcze przed odzyskaniem niepodległości. Po wybuchu powstania władzę cywilną i wojskową przejęła Naczelna Rada Ludowa, naczelnym wodzem powstania mianując gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego.

 

Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 r. Wtedy to do postanowień rozejmu w Trewirze zawartego między Ententą i Niemcami, dołączono zobowiazanie Republiki Weimarskiej do zaprzestania kroków zaczepnych przeciw Polakom oraz wytyczono linię demarkacyjną. Włączenie do Polski ziem, o które toczyły się walki, zatwierdzone zostało w traktacie wersalskim podpisanym 28 czerwca 1919 r.

Powrót Wielkopolski do Rzeczypospolitej okupiony został ofiarą blisko 2,5 tys. osób poległych oraz 6 tys. rannych.